امروزه حفظ ایمنی و سلامت روحی و جسمی کارکنان و کارگران در محیط های کاری به خصوص بر روی بناها و سازه های بلند , از مهمترین عوامل سرعت بخشیدن به اجرای پروژه های مختلف در بخش های صنعتی و غیر صنعتی می باشد. استفاده صحیح و بهینه از ابزار موجود , به کارگیری روش های نوین در دسترسی و اجرای پروژه های کار در ارتفاع , تضمین ایمنی محیط کار و همچنین بالا بردن ضریب کارایی و خودباوری کارکنان , تنها در سایه اطلاع رسانی و برگزاری دوره های هم سطح با دانش روز دنیا میسر می شود.
از این رو سالهاست که سازمان های مختلفی در اروپا و آمریکای شمالی و در راس آن ها
Occupational Health and Safety) OHSA(
The Workers Compensation Board( WCB)
همواره در پی تدوین استاندارد و قوانین جدید به منظور تضمین ایمنی محیط های کاری و آمادگی نفرات جهت مقابله با حوادث احتمالی می باشند.
طیف گسترده استفاده از این روش ها در اجرا , ایمن سازی و امداد رسانی شامل سرفصل های بیشماری است که در حوصله این سطور نمی گنجد.اما سعی می کنیم مطالب ارائه شده در این مقاله زمینه سازی باشد جهت آشنایی بیشتر مسئولین ایمنی مستقر در واحدهای صنعتی به خصوص در مناطقی که احتمال سقوط و صدمات جبران ناپذیر حاصل از آن , بیشتر از هرجایی جان نفرات را تهدید می کند.
دوره های Fall Protection
نفراتی که این دوره ها را با موفقیت به پایان برسانند به طور کامل قادر به محافظت از خود و دیگران در محیط های کاری مرتفع می باشند.کلاس ها در سه سطح به شرح زیر برگزار می شود.
سطح یک (Awareness)
- یک یا دو روز (4 ساعت )
- یک مربی جهت برگزاری کلاس های 15 نفره
- نفرات با اصول و روش های مقدماتی و همچنین ابزارآلات ایمنی ( مانند طناب , کارابین و ابزارآلات فرود و ...) آشنا می شوند.
سطح دو (System Training )
- دو روز (16 ساعت )
- یک مربی جهت برگزاری کلاس های 8 نفره
- نفرات با اصول علمی حضور در محیط های کاری مرتفع آشنا می شوند . این سطح از تمرینات به خصوص برای کارگرانی که به صورت مداوم در این محیط ها فعالیت دارند و نیازمند آشنایی با انواع کارگاه ها و روش های جلوگیری از سقوط می باشد بسیار مفید است.
سطح سه ( Competent Person )
- سه روزه ( 24 ساعت )
- یک مربی جهت برگزاری کلاس های 8 نفره
- در این دوره نفرات قادر به تشخیص و اجرای انواع سیستم های جلوگیری از سقوط می باشند.
دوره های Tower Climbing
بند 22 آیین نامه WCB به این نکته اشاره دارد که کارفرمایان باید شرایط امدادرسانی به کارگرانی که مشغول اجرای پروژه های کار در ارتفاع می باشند را فراهم کنند در غیر اینصورت کارگران باید آموزش های لازم در این خصوص را برای خود و دیگران در شرایط اضطراری دیده باشند.
در آن دسته از پروژه ها که روی سازه های بلندی مانند دکل های برق یا مخابراتی و در مناطقی با فاصله مکانی زیاد از گروه های امداد به اجرا در می آیند می توان با برگزاری دوره های Tower Climbing و تکنیک های ساده و کارآمد موجود در آن , علاوه بر داشتن محیطی ایمن , شرایط تخلیه نفرات از موقعیت های خطرناک را نیز توسط خود آن ها فراهم کرد.
این دوره ها در سه سطح و در مجموع به مدت 6 روز قابل اجرا می باشند و سرفصل های زیر را شامل می شوند.
- مدیریت گروه های کار در ارتفاع
- روش های قابل اجرا و استاندارد
- سیستم های ابتدایی امدادرسانی
- سیستم های مقدماتی و پیشرفته کار با طناب
در ضمن این دوره ها برای نفرات زیر پیشنهاد می شود.
- مسئولین ایمنی
- امدادگران مستقر در پیست های اسکی
- هر شخصی که مستولیت سرپرستی و ایمنی دیگران را در محیط های کاری مرتفع بر عهده دارد.
دوره Overhead Crane Evacuation
شاید این سوال که لزوم برگزاری دوره های تخلیه از Crane چقدر مورد نیاز می باشد ؟ اولین پرسشی باشد که به ذهن خطور می کند.در جواب باید گفت بارها شرایط اضطراری را در Crane ها و سازه های بلند تجربه کرده ایم که به علت در دسترس نبودن راه خروج و بالابر و یا سرعت بسیار پایین عملکرد این وسایل , نیاز به استفاده از تکنیک های این دوره برای تخلیه نفرات از شرایط فوق بسیار ملموس بوده است.
این دوره که می توانآن را در یک روز ( 8 ساعت ) و توسط یک مربی برای آموزش به 15 نفر برگزار کرد سرفصل های زیر را شامل می شود.
- کارگاه ها , اتصالات و صندلی
- روش های خروج از شرایط اضطراری
- اصول مقدماتی کار با طناب
این دوره برای:
- مسئولین
- پرسنل تعمیر و نگهداری
- مسئولین ایمنی
- سرپرستان کارگاه
پیشنهاد می گردد.
فضاهای مسدود ( Space Confined )
اینگونه فضاها اصولا دارای گذرگاه ورود و خروج کوچک می باشند و داخل آن ها به دلیل وجود گازهای غیر قابل تنفس و محدودیت های محیطی , محل امنی را برای کار فراهم نمی آورد در این گونه محیط ها حوادث معمولا بر اثر اتمام یا آسیب دیدن سیستم اکسیژن رسانی به کارگران پدیدار می شود هرچند آسیب های ناشی از برخورد نفرات با عوارض محیط هم بخشی از حوادث را رقم می زنند.
این دوره در سه سطح به شرح زیر برگزار می شود.
سطح یک : (Awareness)
- یک یا دو روز (4 ساعت )
- یک مربی جهت برگزاری کلاس های 15 نفره
- در این سطح تعاریف کلی در مورد فضاهای مسدودی که در محیطی کاری کارکنان وجود دارد آموزش داده می شود.
سطح دو (System Training )
- دو روز (16 ساعت )
- یک مربی جهت برگزاری کلاس های 8 نفره
- این دوره علوه بر نمایش عملی تعاریف گفته شده در سطح یک , سرفصل های دیگری مانند TripodsPermits S. C. B. A.Air Testing و روش های اجرا را نیز پوشش می دهد و برای کارگرانی که مرتبا در اینگونه فضاها حضور دارند پیشنهاد می شود.
سطح سه ( Competent Person )
- سه روزه ( 24 ساعت )
- یک مربی جهت برگزاری کلاس های 8 نفره
- در این دوره علاوه بر تمرینات عملی بیشتر , مبحث امداد در اینگونه محیط ها نیز مورد بررسی و اجرا قرار می گیرد .
نفرات مباحث کلی زیر را می آموزند :
• دسترسی در شرایط سخت
• استفاده از طناب در فضاهای مسدود
• طرح و بررسی سناریوهای مختلف امداد
• نحوه محافظت از خود و دیگران در محیط های مسدود با ضریب خطر بالا
به طور کلی دوره های Confined Space برای نفرات زیر پیشنهاد می گردد:
- کارگرانی که در فضاهای مسدود با ضریب خطر بالا کار می کنند
- پرسنل تعمیر و نگهدار
- مسئولین ایمنی
- آتش نشان ها
دوره های Rope Rescue
در واحدهای صنعتی میزان توانایی امدادرسانی به کارگران توسط تیم امداد مستقر در آن واحد به مصدومان حادثه , در کمترین زمان ممکن و تشخیص استفاده از بهترین سیستم امداد , بسیار حائز اهمیت است.
دوره های Rope Rescue جز آن دسته از مباحث امداد محسوب می شود.
که نفرات علاوه بر آشنایی با طناب و ابزارآلات امداد و نجات , قادر به ترکیب آن ها جهت نصب و اجرای انواع سیستم های امدادی در مناطق مختلف , به خصوص در شرایط حاکم بر محیط کارشان خواهد بود.این سیستم ها به خصوص در واحدهایی که به علت عوارض محیطی امکان امداد رسانی در آن ها مشکل است بسیار کاربرد دارند.
این دوره که بیشترین زمان آموزش را در بین سایر دوره ها به خود اختصاص داده است در سه سطح و به مدت 11 روز قابل ارائه می باشد و مباحث زیر را پوشش می دهد.
- آشنایی با چارت امداد
- شناخت ابزار
- گره ها Knotsو ساختار کارگاه ها Anchors
- Fall Protection/Fall Arrest
- Self rescue
- ارتباط برقرار کردن با صدوم
- تثبیت و حمل مصدوم
- فرود و صعود بر روی طناب
- نیرو و انتقال بر روی آن
دوره Helicopter Flight Rescue System(H.F.R.S)
H.F.R.S زمانی مورد استفاده قرار میگیرد که تکنیک های مرسوم امداد در مورد تخلیه زمینی نفرات از مکان حادثه به خصوص در موارد زیر کافی نباشد.
* واقع شدن مکان حادثه در محیطی با دسترسی دشوار ( کوهستانی , سکوهای نفتی و ...)
* قرار داشتن در زمان طلایی امداد , زمانی که امدادهای پزشکی بیشترین تاثیر را در نجات جان مصدومان حادثه خواهد داشت.
* زمانیکه ضریب خطر اجرای عملیات برای امدادرسانان به صورت زمینی Ground Rescue بیشتر از ضریب خطر اجرای آن توسط هلی کوپتر باشد.
امدادگران با حضور در این دور هها علاوه بر آشنایی با ابزار و روش های امدادرسانی با هلی کوپتر ( مانند روش های حمل و تثبیت مصدومان , آشنایی با نیازهای خلبان در حین عملیات و ...) قادر به تشخیص زمان استفاده از H.F.R.S به جای Ground Rescue خوهند بود.
بهترین مکان برای اجرای این دوره ها محیط کاری کارفرما می باشد که می توان آن را در سه روز (24 ساعت ) و توسط یک مربی جهت آموزش به 8 نفر برگزار کرد.
همچنین نفرات حاضر در این دوره باید سطح دو از دوره های را به عنوان پیش نیاز آموزش دیده باشند.
این دوره برای نفرات زیر پیشنهاد می شود.
- آتش نشانان
- سرپرستان و اعضای تیم های امداد و نجات
- امدادگران مستقر در پیست های اسکی
- مسئولین ایمنی
- هر شخصی که مسئولیت سرپرستی و امدادرسانی به دیگران را بر عهده داشته باشد.
مطالب ذکر شده تنها اشاره ای بود گذرا به مقوله امداد و نجات , به خصوص پرکاربردترین سرفصل های فایل ارائه شده آن در واحدهای صنعتی Industrial Rescue))