اصول بهداشتى
بهترين راه براى آغاز ارزيابى خودتان از اجراى برنامه هاى پرورشى اين است كه از موارد كوچك شروع كنيد و از ابتداى كار شروع به ارزيابى كنيد. هر از چندگاهى وقت بگذاريد و كارگرانى را كه كار روزمره مراقبت از گوساله هاى تازه بدنيا آمده را انجام مى دهند، زير نظر بگيريد. در هنگام تميز كردن وسائل به نحوه شستشوى آن ها توجه كنيد. هر چيزى كه در تماس مستقيم با گوساله قرار دارد بايد ابتدا با آب سرد، سپس با آب گرم و اسيد كاملا شسته شود. پس از آن اجازه دهيد خشك شوند و در نهايت پيش از استفاده دوباره آن ها را ضدعفونى نماييد.
بهداشت گوساله تازه متولد شده
وقتى گوساله متولد مى شود، نياز است تا به سرعت به يك جايگاه خشك و تميز برده شده و با يك حوله تميز خشك گردد. همانطور كه رعايت مى كنيد، به خاطر داشته باشيد كه عفونت از 3 راه مى تواند وارد بدن گوساله گردد:
- از طريق دهان
- از طريق بينى
- از طريق ناف
مطمئن شويد كه هر 3 ناحيه را در پروتوكل هاى خود مدنظر قرار داده ايد. بررسى كنيد كه برنامه غوطه ور سازى ناف چگونه انجام مى شود. مطمئن شويد كه فنجان غوطه ور سازى مورد استفاده، داراى حفاظ خروج پشتى باشد تا از آن شوينده براى چندين گوساله استفاده نشود؛ بهترين كار اين است كه از فنجان هاى يك بار مصرف و محلول جديد در هر بار استفاده كنيم تا خطر شيوع بيمارى را كم كنيم.
دقت در انجام عمليات مورد اهميت است. تاكيد كنيد كه حتما ناف ضد عفونى شود و نه قسمت هاى ديگر شكم. استفاده نادرست اين روش مى تواند منجر به دردهاى ناخواسته و خطر احتمالى عفونت گردد. اهميت اين نكته در اينجاست كه دامدارى در امريكا نرخ بروز 80 درصدى بيمارى را در گوساله هايش تجربه مى كرد و به دنبال راه حل بود، كه پس از بررسى هاى دقيق متوجه شد كارگر مسئول شيردهى، اول گوساله هاى مريض را شير مى دهد و با همان سرپستانك بقيه گوساله ها را نيز شير مى دهد و به اين ترتيب بيمارى را پخش مى كند. بنابراين هر گوساله بايد با يك جفت دستكش تميز و سرپستانك ضد عفونى شده تغذيه شود.
بهداشت آغوز
هدف از خورانيدن آغوز انتقال ايمنى به گوساله است كه گوساله را به مدت 10 - 20 روز بيمه مى كند تا خود او سيستم ايمنى فعالش را بسازد. آغوز بايد در نيم ساعت اول پس از تولد خورانيده شود، و حاوى بيش از 200 گرم ايمنوگلوبين باشد كه در 4 ليتر ماك داده شده در يك وعده فراهم شود.
آغوز هم درست مثل شير حاوى باكترى است. در واقع مقدار باكترى موجود در آغوز است كه تعيين مى كند خورانيدن آغوز موثر خواهد بود يا خير. به همين خاطر اين به ما مربوط مى شود كه از رشد باكتريايى جلوگيرى كنيم. در حالى كه ممكن است كار ترسناكى به نظر برسد، كاهش تعداد باكترى ها در آغوز از 3 طريق امكان پذير است:
-1 باكترى جديد وارد آغوز نكنيد.
-2 اجازه ندهيد باكترى هاى كنونى رشد كنند.
-3 اگر مى دانيد كه آلودگى باكتريايى داريد، آغوز را پاستوريزه كنيد.
دور نگه داشتن باكترى هاى جديد از آغوز با ( نحوه جمع آوری آغوز ) شروع مى شود. پستان را به خوبى بشوئيد و بعد گاو را بدوشيد. آغوز را در يك ظرف استيل و بهداشتى كه درپوش هم دارد، نگه دارى كنيد. تصميم بگيريد از اينجا آغوز به كجا خواهد رفت.
جلوگيرى از چندين برابر شدن باكترى هاى كنونى به زمان و دما بستگى دارد. در دماى اتاق باكترى ها هر 20 دقيقه دو برابر مى شوند. به منظور جلوگيرى از رشد، ما بايد مدت زمانى كه آغوز در دماى اتاق مى ماند را محدود كنيم. حتى نگهدارى آغوز در يخچال نبايد بيشتر از 24 ساعت به طول بيانجامد چرا كه رشد باكترى ها را تسريع خواهند كرد.
آغوز يا بايد استفاده شود يا به سرعت پس از دوشش ذخيره گردد. بويژه در فصول گرم، قرار دادن آغوز روى سطح زمين در شيردوشى بسيار خطرناك است. روش ذخيره ترجيحى آغوز ريختن آن در ظرف هاى باريكى است كه به سرعت در فريزر سرد مى شود.
اگر در مورد بيمارى هاى خاصى نگران هستيد، پاستوريزه كردن مى تواند انتخاب خوبى براى شما باشد. بخاطر داشته باشيد پاستوريزه كردن آغوز بر خلاف پاستوريزه كردن شير گوساله، به مدت 60 دقيقه در 60 درجه سانتيگراد رخ مى دهد.
با توجه به اينكه تليسه اى كه در دوران گوسالگى بيمار مى شود، به ابتلا به پنومونى حساس تر مى گردد، و نيازمند درمان خواهد بود، در آينده هم به حداكثر توان توليدى نمى رسد. در دنياى امروز كه دامدارى بسيار پيچيده شده است و همه چيز بر مبناى توليد شير استوار است، ما نمى توانيم كه از كنار مسائلى مثل بهداشت گوساله به راحتى بگذريم در حالى كه مى دانيم سهل انگارى در اين امر موجب مى شود گوساله به حداكثر توان توليدى در آينده نرسد.
مهار نفخ در گوساله
ما هر روز شاهد موارد بيشترى از نفخ در گوساله ها هستيم. اين نوع نفخ به طور كامل با نفخ در گاو متفاوت است. وقتى گاو نفخ مى كند، گاز در شكمبه حبس مى شود و سمت چپ دام باد مى كند. اما نفخ در گوساله با تجمع گاز در شيردان )نه شكمبه( ايجاد مى شود. گوساله هاى مبتلا معمولا بين 5 تا 10 روز سن دارند ( اگرچه ممكن است تا 21 روزگى هم رخ دهد) و معمولا اسهال ندارند. علائم بالينى شامل امتناع از خوردن شير، اتساع شكم (نفخ) يا در سمت راست يا در دو سمت بدن و اغلب مرگ مى باشد.
اگرچه كاملا از علت آن آگاهى نداريم ولى دلايل زيادى براى وقوع آن مطرح شده است. اول از همه، بايد باكترى هاى توليد كننده گاز در شيردان وجود داشته باشند. اما اين باكترى ها هميشه در شيردان گوساله ها وجود دارند، پس عوامل ديگرى بايد درگير باشند.
اخيرا، نفخ شيردانى به طور آزمايشى با نوشانيدن محلولى حاوى مخلوط كربوهيدارتى داراى شير جايگزين، نشاسته ذرت، و گلوكز در آب در گوساله هاى هولشتاين ايجاد شده است. نويسندگان پيشنهاد كردند كه نفخ شيردانى عمدتا به وسيله تخمير بيش از حد محتويات پر انرژى در دستگاه گوارش ايجاد مى شود. بنابراين، براى ايجاد نفخ ما بايد مقادير زيادى كربوهيدرات قابل تخمير )از شير يا شير جايگزين يا محلول هاى الكتروليتى پر انرژى( در شيردان همراه با آنزيم هاى هضمى )توليد شده به وسيله باكترى ها( داشته باشيم.
اين فرآيند با هر چيزى كه سرعت خالى شدن شيردان را كند نمايد بد تر مى شود. در حقيقت، خورانيدن محصولات الكتروليتى با اسمولاليتى بالا، شير جايگزين با اسمولاليته بالا يا هر دو آن ها در برخى فارم ها به عنوان دلايل اصلى بروز نفخ بوده اند. اين بدين معنا نيست كه برنامه هاى رشد تسريع يافته بايد قدغن شوند چرا كه آن ها سرعت رشد را به شدت بهبود مى دهند. اما، ما بايد توجه زيادى به نحوه مخلوط كردن و آماده سازى شير جايگزين داشته باشيم تا مطمئن شويم كه حاى مقادير مناسبى آب باشد و اسمولاليته آن بالا نرود (به زبان ساده، شير غليظ نشود)
شير گاو معمولا بين 280 تا 290 ميلى اسمول/ليتر اسمولاليتى دارد )برخى بين 270 تا 300 را در نظر مى گيرند). اين محلول ايزوتونيك است چرا كه غلظت آن مشابه خون است. شير جايگزين يا برخى محلول ها گاهى اوقات هايپر تونيك هستند و باعث جذب آب به داخل دستگاه گوارش مى شوند و سرعت عبور را كم مى كنند. تحقيقات نشان مى دهد كه سرعت خالى شدن شيردان در محلول هاى هايپرتونيك كم مى شود. در نتيجه ميكروب ها فرصت بيشترى براى تخمير شير پيدا مى كنند.
ساير عوامل مرتبط با نفخ شامل خورانيدن مقادير زيادى شير در يك وعده، شير سرد (يا شير جايگزين سرد)، آب ندادن به گوساله ها، برنامه زمانى نامنظم شيردادن، و نقص در انتقال فعال مى باشد. بنابراين براى فارمهاى مشكل دار، بررسى برنامه شيردهى
به شدت توصيه مى شود. مطمئن شويد شير جايگزين را درست مخلوط مى كنيد و در دماى مناسب به گوساله مى دهيد. برنامه شيردهى نيز بسيار مهم است. اگر 2 بار در روز شير مى دهيد فاصله بين وعده ها نبايد حتما 12 ساعت باشد. به عنوان مثال اولين وعده در ساعت 8 صبح و وعده دوم در ساعت 4: 30 بعد از ظهر مى تواند مناسب باشد. اما سر ساعت شير دهيد و برنامه را عوض نكنيد.
افراد بسيارى در اين موارد سعى مى كنند تا با وارد كردن شلنگ معدى گاز را تخليه كنند، غافل از اينكه اين روش كار آمد نيست چرا كه گاز در شكمبه جمع نشده است و در شيردان گير افتاده است كه عملا رساندن شلنگ به شيردان غير ممكن است.
اگرچه هنوز براى اظهار نظر زود است ولى واكسن هايى وجود دارد كه گفته مى شود مى تواند به پيشگيرى از نفخ كمك كند. اين واكسن ها در دوره خشكى به گاو زده مى شوند و همه آن ها بر ضد كلستريديوم پرفرينژ ايمنى مى دهند. آن ها آنتى بادى آغوز را افزايش مى دهند و عمدتا براى پيشگيرى از اسهال كلستريديايى طراحى شده اند و احتمالا به نفخ هم كمك مى كنند. به طور خلاصه، مهم ترين عامل كنترل نفخ عبارتست از ايجاد يك برنامه شيردهى با ثبات همراه با رعايت دستورالعمل كارخانه سازنده در صورت دادن شير خشك.
نكات كليدى مديريتى پرورشگاه گوساله
پرورشگاه گوساله در گله هاى پرورش گاو شيرى يكى از مهم ترين مكان ها در گاودارى به حساب مى آيند. راه حل هاى بسيار ساده اى براى مديريت اين مناطق حساس وجود دارند كه سهل انگارى در انجام آن ها زيان هاى غير قابل جبرانى را بوجود مى آورند. براى اينكه پرورشگاه گوساله ها را تحت كنترل خود داشته باشيد نكات زير را مورد توجه قرار دهيد.
پرورشگاه گوساله در گله هاى پرورش گاو شيرى يكى از مهم ترين مكان ها در گاودارى به حساب مى آيند. راه حل هاى بسيار ساده اى براى مديريت اين مناطق حساس وجود دارند كه سهل انگارى در انجام آن ها زيان هاى غير قابل جبرانى را بوجود مى آورند. براى اينكه پرورشگاه گوساله ها را تحت كنترل خود داشته باشيد نكات زير را مورد توجه قرار دهيد
1- وضعيت و شرايط مو ها و چشم ها را بررسى كنيد (درخشندگى و شفافيت )
2- روزى 2 بار اشتهاى گوساله را در هنگام هر بار خوراك دادن بررسى كنيد.
3- انگل هاى داخلى و خارجى را در نظر بگيريد و گوساله را معاينه نمائيد.
4- مراقب سرفه هاى گوساله ها باشيد چرا كه مى تواند نشان از يك بيمارى تنفسى باشد.
5- شما بايد از دماى بدن گوساله آگاه بايد باشيد. دماى طبیعی بین 38/6 تا 39/1 درجه سانتى گراد مى باشد. دماهاى بدن ممكن است غير طبيعى و در حد 41/6 باشد كه در اين موارد شما بايد به نفس نفس زدن توجه كنيد.
6- شما بايد عرضه علوفه، بستر خشك و تميز، آب، نمك و مواد معدنى را زير نظر داشته باشيد. ظروف خوراك بايد حتما تميز باشند.
7- رشد طبيعى گوساله بايد هر از چند گاهى به وسيله كمربندهاى مخصوص دام براى بررسى دور سينه اندازه گيرى شود.
8- براى بررسى راه رفتن هاى غير طبيعى گوساله هاى مشكوك را از پِن هاى انفرادى بيرون بياوريد. لگد زدن به سمت شكم كه ممكن است نشانه پيچ خوردگى باشد، لنگيدن نيز به دليل گنديدگى سم يا ساير ناهنجارى ها مى باشد.
9- گوساله هاى مريض بايد 4 بار در روز معاينه شوند و براى جلوگيرى از انتشار بيمارى بايد از بقيه جدا باشند.
10- تحت نظر داشتن مستمر گوساله ها كليد موفقيت شماست. هيچگاه بدون نظر و مشورت دامپزشك و كار شناس گله اقدامى را صورت ندهيد.
آشنایی با انواع نژاد گوسفندان که در هنگام خرید گوسفند زنده به دردمان میخورد
1:گوسفند نژاد رامبویه 2:گوسفند نژاد دبویلت 3:گوسفند نژاد دورست 4:گوسفند نژاد رومانف 5:گوسفند نژاد مرینوس 6:گوسفند نژاد فنلاندی 7:گوسفند نژاد همشایر 8:گوسفند نژاد سنگسری 9:گوسفند نژاد تارگی 10:گوسفند بدون دم 11:گوسفند سوت دال 12:گوسفند صورت سیاه اسکاتلند 13:گوسفند نژاد قره گل 14:گوسفند نژاد پاناما 15:گوسفند نژاد روملدال 16:گوسفند نژاد کوریدال 17:گوسفند نژاد کلمبیا 18:گوسفند نژاد لایسستر 19:گوسفند نژاد سات داون 20:گوسفند نژاد شروپ شایر 21:گوسفند نژاد لینکلن 22:گوسفند نژاد رامنی 23:گوسفند نژاد کاتسولد 24:گوسفند نژاد تونس 25:گوسفند نژاد سافولک 26:گوسفند نژاد آکسفورد
مطالب مرتبط:
